Wat maakt Greta Thurnberg een krachtige spreker?
Steven Lips • 16 oktober 2019
Een 16-jarig, introvert en licht autistisch meisje uit Zweden zet de wereldtop verbaal in zijn hemd. Hoe krijgt Greta Thunberg het toch voor elkaar om de afgelopen maanden het wereldnieuws te domineren? Het gezicht te worden van een wereldwijde beweging van ‘klimaatspijbelende’ jongeren? En hoe kan deze impactvolle scholier ervoor zorgen dat ze impact blijft maken op de lange termijn?
Leestijd: 9 minuten
Deze vragen houden mij al een tijdje bezig, hoog tijd om ook even te spijbelen en in het spreekfenomeen dat Greta heet, te duiken. In deze blog probeer ik bovenstaande vragen te beantwoorden. Daarvoor onderzoek ik haar ondertussen wereldberoemde speech die ze gaf tijdens de UN Climate Action Summit. Daarbij analyseer ik de structuur van haar verhaal, de aandachtstrekkers die ze gebruikt en
de retorische trucs die ze aanwendde om haar boodschap ‘Greta Power’ bij te zetten.
Maar eerst: Greta, kom er maar in.
Doe het licht aan
Een overtuigende presentatie valt of staat met een heldere structuur. In het handboek ‘In 6 stappen SIMPEL presenteren’ schreef ik daarover het volgende. ‘Een huis zonder fundament verzakt binnen de kortste keren. Een boek zonder verhaallijn, is slechts een verzameling letters. Een film zonder ‘cliffhangers’ houdt jouw aandacht niet lang vast.’ En zo is het ook met een presentatie of speech. Zonder een duidelijke structuur is een optreden slechts een vulling van tijd en ruimte. Een stroom aan woorden die waarschijnlijk met passie en kunde wordt uitgesproken, maar die niet blijft hangen. Die de luisteraar niet aanzet tot een actie. Die de luisteraar niet helpt tot het maken van de juiste keuze.
Als je een degelijke presentatie geeft, zal je publiek beleefd doen alsof ze luisteren en na afloop voor je applaudisseren. Maar met een inspirerende speech of presentatie maak je echt iets los. Je luisteraars krijgen een gevoel van energie, verwondering, alsof het licht aangaat in hun bovenkamer.
Een veel gebruikte tactiek om impact te maken, is de zogenaamde ‘licht aan’-techniek, waarbij je als het ware het publiek bij de hand te pakken en vanuit het donkere dal naar de verlichte bergtop te leiden. Eerst wijs je op een probleem of situatie en vervolgens vertel je dat het allemaal goed komt. Het liefst met heldere beloftes en als het kan, een concrete volgende stap. Een spreker die een dergelijke aanpak hanteert is voormalig president Obama en, ja helaas, zelfs de zittende president. Die laatste overigens vooral op het gebied van beloftes. Hun speeches kun je over het algemeen eenvoudig opdelen in de veelgebruikte onderdelen van het Presentatie Structuur Model:
2. Een enkele hoofdboodschap
3. Diverse hoofdpunten die de hoofdboodschap ondersteunen
4. Een afrondende, samenvattende conclusie. Met een aanzet tot actie.
Om te toetsen of Greta deze gouden standaard ook gebruikt, heb ik de tekstuele uitwerking* van Greta’s speech erop nageslagen en uitwerkt in onderstaande mindmap.
Retorische trucs
Wat opvalt is dat Greta een heldere structuur voor de opbouw van haar verhaal heeft gekozen. Ze heeft een enkele hoofdboodschap “The politics and solutions needed (to drive down CO2 emissions levels) are still nowhere in sight”, die ze ondersteunt met 4 hoofdpunten. Haar conclusie is kort en krachtig. Daar schrik je wel even wakker van, als dommelende VN-gezant die net een copieuze lunch achter de kiezen heeft.
Bekijken we Greta’s speech vanuit het ‘licht aan’-principe, dan kan ik deze opkomende gedachtes verklaren. Wat ze erg krachtig doet, is haar luisteraars duidelijk maken in welk diep dal we volgens haar verkeren. De Rijnland retorische trucs
die ze voornamelijk gebruikt zijn angst opwekken, demoniseren
en dreigen. Enkele voorbeelden:
Demoniseren
“This is all wrong. I shouldn't be up here. I should be back in school on the other side of the ocean. Yet you all come to us young people for hope. How dare you!”
Angst opwekken en demoniseren
"You have stolen my dreams and my childhood with your empty words. And yet I'm one of the lucky ones. People are suffering. People are dying. Entire ecosystems are collapsing. We are in the beginning of a mass extinction, and all you can talk about is money and fairy tales of eternal economic growth. How dare you!”
Dreigen
"You are failing us. But the young people are starting to understand your betrayal. The eyes of all future generations are upon you. And if you choose to fail us, I say: We will never forgive you.”
Keer het tij
Stel je nu eens voor dat Greta deze woorden persoonlijk tot jou richt. Ontstaat er dan bij jou een onbeheersbaar verlangen om over te gaan tot actie? Of eerder een gevoel dat je jezelf wilt verdedigen? En mocht het eerste het geval zijn, weet jij dan welke actie van je wordt verwacht?
Begrijp me niet verkeerd, als vader van twee jonge kinderen en levensgenieter sta ik volledig achter de boodschap van Greta en haar beweging. Willen we de wereld en onze eigen achtertuin leefbaar houden, dan moeten allemaal onze steen bijdragen aan de strijd tegen de CO2 uitstoot. Zowel burgers en wereldleiders. Als communicatieprofessional hoop ik dat Greta en haar team snel gaan inzien dat de manier waarop ze haar boodschap de wereld in zendt, aan corrosie onderhevig is. De beschuldigende vinger leidt tot irritatie, niet tot actie. In een volgend betoog haalt Greta ons hopelijk dan ook uit het dal en leidt ons en onze volksvertegenwoordigers naar het licht. Hoe? Bijvoorbeeld met verhalen van positieve terreinwinst op de klimaatverandering en een heldere aanzet tot actie .
Yes Greta, we can and will.
Op zoek naar de ideale structuur voor jouw presentatie? Bestel het handboek
Inclusief superhandige invulmodellen
Velen die in de publieke belangstelling staan hebben last van het onterechte gevoel dat ze de boel belazeren, ook wel bekend als het ‘bedriegersyndroom’. Het NRC Handelsblad schreef er een oog-openend artikel over. Daar leen ik graag wat van, om uit te leggen hoe het syndroom in elkaar steekt. En belangrijker, hoe je er mee om kunt leren gaan.
Het nieuwe jaar is nog geen week oud en ik voel me vreselijk kwetsbaar. Een naakte charlatan, waarvan de hoek van zijn onzichtbaarheidsmantel tijdens het wegsluipen achter een deurklik is blijven hangen. De aanleiding voor dit vreselijke gevoel? Een boek.
Een geslaagde presentatie of speech begint met een ondersteunende mindset. Als je gedachten over je optreden, zowel vooraf als tijdens, van positieve aard zijn, dan helpt dat enorm om te floreren op het podium. Voor velen is de mindset als het presenteren betreft, verre van positief. Hoe komt dat toch? Dit blogartikel beschrijft de 10 grootste misverstanden die er heersen over spreken in het openbaar.
Je presentatie of betoog nadert haar spetterende einde. Je hebt net de belangrijkste vragen beantwoord, nadat je je hoofdboodschap met weloverwogen bouwstenen hebt onderbouwd. Je inleiding was pakkend en verhelderend. Hoog tijd voor de grande finale dus, waarin je de aandacht van het publiek gaat opzwepen met jouw inspirerende conclusie. Je luisteraars zijn lekker gemaakt en overtuigd. Ze zijn klaar voor actie, help jij ze bij het nemen van de logische volgende stap?
Dit artikel beschrijft de 4 bouwstenen die jij kunt gebruiken voor een inspirerende - en belangrijk, een activerende - conclusie kunt gebruiken.
Hoe houd je de aandacht van je publiek vaster dan vast? Dit blog artikel beschrijft welke bouwstenen jij direct kunt gebruiken voor een impactvolle presentatie of speech, met een heldere en overtuigende kern.
De 'setting' van je presentatie of toespraak bepaalt voor grote mate het succes van het overdragen van je hoofdboodschap. In dit artikel lees je hoe de presentatievorm de inhoud van je verhaal bepaalt. En hoe een snelle diagnose van het publiek je helpt om impact te maken.
Hoe begin je een presentatie of speech? Welke bouwstenen heb jij tot je beschikking om een vliegende start te maken? In deze blog heb ik de 7 meest gebruikte onderdelen voor een knallende start voor je verzameld.
De inleiding van een presentatie kun je vergelijken met de trailer van een film. Het doel van de inleiding is om je luisteraars/kijkers lekker te maken. Om de aandacht te pakken en het brein op te warmen voor wat er komen gaat. Zodat je publiek tijdens je presentatie regelmatig onbewust ‘aha’-momenten, momenten van herkenning heeft. En natuurlijk om de hoofdpersoon van het verhaal te introduceren. En dat ben jijzelf.
Maar hoe begin je een presentatie of speech? Welke bouwstenen heb jij tot je beschikking om een vliegende start te maken?
In deze blog heb ik de 7 meest gebruikte onderdelen voor een knallende start voor je verzameld.